فهرست

قسمتی از محتوا

عرفان اسلامي

شواهد اسلامي بودن خاستگاه تصوف

آيات و روايات الگوي عرفان

تعريف عرفان اسلامي

روش عرفان اسلامي

ميزان علم عرفان

ساحت‌های عرفان اسلامی

شريعت، طريقت و حقيقت

اقسام شهود

عرفان نظري

کشف و شهود

فرق و آداب صوفيه

عرفان و شريعت

وحدت وجود

ظهور و تجلی

اسماء

يکي از مباحث مهم اين است که عارف چگونه به کشفيات خود اعتماد کند و بفهمد که کشفيات و حقايقي که يافته مطابق با واقع می‌باشند؟ با چه ملاک و ميزاني می‌تواند اين مطابقت را بسنجد؟ زیرا خود عرفا دریافت‌های حاصل‌شده در سیر عرفانی را (بخصوص در اوایل و اواسط راه) بر دو قسم کرده‌اند: شهودات رحمانی و القائات شیطانی و گاه القائات نفسانی را نیز بر آن افزوده‌اند.

وحدت شخصيه لوازمی دارد که لازمه آن عبارت است از:

1) وجودی که کل عالم را فراگرفته ويکی بيش نيست، همان وجود حضرت حق است؛ که نامحدود و مطلق است. وی در تمام مراتب هستی، سريان و حضور دارد که البته علاوه به راین مقام سريان، در رتبه‌ای فراتر از همه مراتب هستی ذاتی فوق سريان دارد که با احدی در آن شريک نيست و کسی به آن راه ندارد؛ پس خداوند هم دارای مقام سريان در هستی است و هم مقام فوق سريان است.

2) خداوند در مقامِ فوق سريان خود، صفات نامحدودی را به نحو بسيط دارا باشد که در مقام سريان، همين صفات بسيط از يکديگر متمايز می‌شوند. وقتی صفات حق از بطون (مقام فوق سريان) به ظهور (مقام سريان) درمی ايند، موجودات پديدمی آيند.

3) ازآنجاکه صفت بدون موصوف معنا ندارد و جلوه بدون صاحب جلوه باقي نخواهد بود؛ پس تجلی، وجودی جدای از حق ندارد. پس باید گفت؛ در هر مرتبه اين خداوند است که به رنگ و بوی خاصی درآمده است و در هر مرتبه ذات باصفت ممتازی از خود مقارن شده است که درنتيجه اين مقارنتْ اسم، تجلی و يا موجودات پديدمی آيند.